Zimowe zagrożenia

2015-10-29

Niebezpieczeństwa z jakimi możemy spotkać się w górach to:


WIATR - wiejący w górach z dość znaczną siłą powoduje obniżenie sprawności fizycznej organizmu, nieraz również psychofizycznej. Skutkiem działania wiatru jest utrata - wyższa niż normalnie - ciepła w organizmie ludzkim. Silny wiatr działa na sylwetkę ludzką. Plecak lub niesione narty jak żagiel powodują utratę równowagi, a niekiedy mogą utrudniać oddychanie. Należy wtedy osłonić usta, ręką, szalikiem, chustką lecz nie odwracać się do wiatru plecami gdyż spowoduje to jeszcze większe trudności w oddychaniu.

MGŁA - w górach, zwłaszcza na otwartych halach utrudnia, często wręcz uniemożliwia orientację w terenie i ustalenie miejsca pobytu i dalszej drogi. Mgła rozprasza fale akustyczne powodując, że na stokach i kotlinach nawoływanie będzie bardzo słabo słyszalne, a ponadto może być odbierane mylnie, to znaczy nie z tego kierunku gdzie znajduje się nawołujący. Na terenach płaskich - podszczytowe płaskie hale - głos we mgle rozchodzi się z siłą zwielokrotnioną, powodując złudzenie akustyczne, iż rozmawiający lub nawołujący znajduje się bardzo blisko, odwrotnie niż w rzeczywistości. Bardzo często na otwartym terenie - hale, polany - w gęstej mgle zaczynamy zataczać duże koło i dlatego tego rodzaju teren należy przemierzać bardzo ostrożnie i całą uwagę skupiać na przebiegu szlaków turystycznego. Można ten fragment szlaku w takiej sytuacji przebyć tyralierą utrzymując kontakt wzrokowy z współtowarzyszami. W terenie wysokogórskim - zwłaszcza Tatry - jedynym bezpiecznym wyjściem z takiej sytuacji jest zawrócenie i powrót już znanym szlakiem.

ZIMNO - długie przebywanie w warunkach obniżonej temperatury powietrza, przy wysiłku fizycznym jakim jest marsz, jazda na nartach czy wspinaczka powoduje osłabienie organizmu ludzkiego, a w konsekwencji prowadzi do wychłodzenia organizmu a zimą do odmrożeń. Duże wychłodzenie organizmu objawiać może się apatią - brakiem chęci do kontynuowania marszu - i osłabieniem fizycznym. Najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed zimnem jest czysta odpowiednia bielizna i odpowiednie wierzchnie ubranie.
SŁOŃCE - operacja promieni słonecznych w górach tak w lecie jak i w zimie jest niebezpieczna nie tylko przy bezchmurnym niebie. Udar cieplny może również wystąpić w dni bezsłoneczne, lecz wilgotne i gorące. Upał i promieniowanie słońca najbardziej odczuwa nasz organizm w kotłach i na osłoniętych stokach, zimą firnowych, małych kotlinkach. Słońce silnie operujące zimą na stoki górskie może spowodować duże zagrożenie lawinowe, obrywy nawisów itp. Nakładanie grubych warstw kremów, które powodują rozmiękczenie skóry i zatkanie porów jest niewskazane, ponadto woda zawarta w kremach w zimie przyspiesza odmrożenia, a w lecie oparzenia, gdyż każda kropelka wody działa jak soczewka.

BURZE I PIORUNY - pierwszymi objawami mających nastąpić wyładowań atmosferycznych w wysokich partiach gór - granie, szczyty - jest tzw. ciche wyładowanie, charakteryzujące się cichym bzykaniem, suchym trzaskaniem, stawaniem włosów na głowie. Po zaobserwowaniu tych zjawisk należy jak najszybciej opuścić to miejsce. Bezpośrednie uderzenie pioruna w człowieka zdarza się na ogół bardzo rzadko, większość porażeń następuje z powodu występowania tzw. napięcia krokowego i wtórnych, wzbudzonych pierwotnym wyładowaniem napięć. Dlatego też im większe rozstawienie stóp człowieka w momencie bliskiego uderzenia pioruna, tym większe niebezpieczeństwo porażenia. Może również nastąpić przeskok iskry na człowieka od drzew lub ściany skalnej. Metalowe przedmioty nie 'ściągają' (jak się to popularnie nazywa) piorunów, mogą w nich jednak powstać silne prądy wzbudzone i dlatego dobrze jest odłożyć je na bok. Jednak najdrobniejsze oznaki nadchodzącej burzy powinny spowodować nasze wycofanie się w bezpieczny teren, najlepiej powrót do schroniska.

CIEMNOŚĆ, PRZYMUSOWY BIWAK - trudności terenowe lub też warunki atmosferyczne na szlaku spowodować mogą, iż w górach zaskoczy nas noc, a zmęczenie i trudności trasy nie zezwolą nam na kontynuowanie marszu. Zmuszeni zostaniemy przeczekać noc w górach do świtu, a więc przygotować nieplanowany biwak. Na biwak tak w lecie jak i w zimie należy wybrać miejsce osłonięte od wiatru. Przy doborze miejsca na biwak w zimie pamiętać należy, że miejsca na których został wywiany śnieg najbardziej właśnie narażone są na wiatr. Z kamieni można ułożyć murek od strony wiatru, z gałęzi ułożyć prowizoryczny szałas, liście ułożyć w stertę i osłonić od strony wiatru gałęziami. Izolację od ziemi można wykonać z liści lub gałęzi, z plecaków wykonać oparcie pod plecy. W lesie biwak można urządzić pod zwisającymi gałęziami dużego drzewa liściastego, które w zimie dodatkowo obsypane śniegiem tworzą na ogół bardzo dobrze osłonięte miejsce wokół pnia.
W zimie biwak można przygotować w jamie śnieżnej, która pozwala przeczekać noc w bardzo dobrze osłoniętym pomieszczeniu i chroni przed niskimi temperaturami na zewnątrz. Kopanie jamy śnieżnej jest czynnością pracochłonną, lecz przy dużym mrozie praca jest w efekcie opłacalna.

NAWISY, LAWINY, PŁATY ŚNIEGU - nawisy powstają pod wpływem wiatru na górach i grzbietach górskich. Poruszając się po tych formacjach górskich nie wolno wchodzić na wysięg nawisu.

LAWINA MOŻE ZEJŚĆ WSZĘDZIE, LAWINA MOŻE ZEJŚĆ ZAWSZE. NIKT NIE MOŻE POWIEDZIEĆ, ŻE DANY STOK W DANEJ PORZE DNIA JEST CAŁKOWICIE BEZPIECZNY.

W Tatrach TOPR, a w pozostałych górach GOPR w wyniku obserwacji pokrywy śnieżnej ogłasza stan zagrożenia lawinowego w V-stopniowej skali zagrożenia lawinowego. Należy bezwzględnie stosować się do tych ostrzeżeń, a przed wyjściem w góry zasięgnąć informacji w poszczególnych placówkach służby ratownictwa górskiego. Płaty śniegu, które można spotkać w wyższych partiach gór nawet przez cały rok są szczególnie zdradliwe mimo swej atrakcyjności. Nieostrożne postawienie nogi - nawet przy wykopaniu stopnia - może być przyczyną poślizgnięcia się, a zahamowanie na takim płacie jest praktycznie niemożliwe.

ZABAWY NA PŁATACH ŚNIEGU TO TANIEC ZE ŚMIERCIĄ. CZY CHCESZ PRZYŁĄCZYĆ SIĘ DO TEJ ZABAWY?